TWEUKA NOV KAMPUCHEA… (werken in Cambodja)

Werken om te leven of leven om te werken?

In het Westen goed voor een pittig debat, hier een vraag met een eensluidend antwoord: natuurlijk werk je om te leven, niemand anders zal voor je zorgen!

Als ik in Nepal vertelde over onze sociale voorzieningen, bij voorbeeld een werkloosheidsuitkering, onbeperkt in de tijd, dan kreeg ik steevast de reactie; als dat hier bestond, dan zou niemand werken!

Zoals in veel ontwikkelingslanden is de loonkost in Cambodja erg laag. De toerist, aan Westerse ekonomische normen gewend, is dan ook telkens weer verbaasd over het groot aantal personeelsleden in Horeca, winkels, massage salons en andere toeristische dienst verlening waarmee hij/zij in aanraking komt. Het lijkt wel of iedereen zijn vrienden en familie naar het werk mag meebrengen, die daar dan wat rond hangen, verdere kwalificatie niet vereist!

Natuurlijk is er ook veel verkapte werkloosheid. In steden zie je op elke hoek van de straat groepen mannen op motorfietsen of in Tuk Tuk taxis wachten op passagiers, voor de meesten blijft het bij wachten. Heel veel mensen zijn ondernemer maar het is geen ondernemerschap gebaseerd op een innovatief idee, het is eerder uit noodzaak. Ze staan op de markt met wat fruit of groenten of andere waren die geen gespecialiseerde kennis vereisen, of, eerder, ze ‘liggen in een stoel of hangmat “want klanten zien ze zelden,het aaanbod is ook veel te groot.

Je wil ook niet te snel (verkeerde) conclusies trekken of je laten leiden door Westerse vooroordelen, dus ja, hoe werkt men eigenlijk in Cambodja?

Laat me vooraf zeggen dat mijn werkervaring hier zich beperkt tot overheidsdiensten en NGO’s en dat ik vooral ook daar mijn werkende medemensen heb geobserveerd. Ik heb ook een diep respect voor het uithoudingsvermogen en de zware fysiche inspanningen die boeren en vissers, bouwvakkers en textielwerkers hier rond de klok moeten leveren in heel moeilijke en meestal onveilige omstandigheden.

Terug naar mijn collega ambtenaren: een voltijdse betrekking blijkt hier een zeer relatief begrip. Omdat je met het lage loon niet kan rondkomen hebben de meesten nog een andere job (of 2 of 3!)

Officieel zijn de werkuren van 7u30 to 11u30 en van 14u tot 17u maar het is niet ongewoon dat mensen er wel ‘s morgens, maar niet ‘s middags zijn, of omgekeerd! Mijn 2 collega’s in het department Planning, beiden “full time”, komen zo nu en dan eens “binnen vallen”, blijven een paar uren en vertrekken dan opnieuw. Je kan ze wel altijd telefonisch bereiken en als je een vergadering wil beleggen dan zijn ze er ook, waarom dan moeilijk doen?

Mijn voorganger heeft pogingen gedaan om een register in te voeren waar iedereen bij vertrek en aankomst tekent maar ik vrees dat het bij “pogingen “gebleven is. Ik ben er ook zeker van dat als je het absenteisme wil aanpakken, iedereen wel een excuus zal hebben: de motorfiets wou niet starten of hun aanwezigheid was vereist bij een trouwfeest,begrafenis, plechtigheid in de pagoda, ziekte van een familielid, ongeval, studiedag, of gewoon een andere vergadering of bijeenkomst. Niemand, zeker niet de directeur, haalt het in zijn hoofd om dit probleem aan te pakken met het risico zelf ook voor zijn talrijke afwezigheden verantwoording te moeten afleggen!

Wel jammer dat deze mentaliteit zich ook doorzet naar de scholen. Vaak komen de leerkrachten niet opdagen en de school directeur kan ook beslissen om de school maar gewoon te sluiten. De laatste dag van de week is hierbij populair of voor of na een vakantie, een lang weekend, enz…

Wordt er dan niet echt gewerkt? Toch wel, alleen anders! Deadlines zijn moeilijk te halen op deze manier, klassiek is het goedkeuren van een jaarplan wanneer het jaar al flink gevorderd is. Daar staat tegenover dat je vrij snel een vergadering kan plannen, een paar telefoontjes en je zit dezelfde dag of de dag erna al rond de tafel, ook met hoger kader.

Voorafgaand een rondje agenda’s trekken is er gewoon niet bij, om de eenvoudige reden dat een agenda bijhouden niet of nauwelijks wordt gedaan. Zelf ben ik het nu ook gewoon geraakt dat men mij voor een belangrijke bijeenkomst uitnodigt een halfuur voordien en ik weet dat ik flexibel moet zijn als ik op vrijdag word gevraagd om begin volgende week een 2 daagse conferentie in een andere provincie bii te wonen.

Nu denk ik wel dat heel wat mensen in het vaderland meteen voor zo’n soepele werkregeling zouden tekenen, maar zouden ze er, noodgedwongen, ook een tweede of derde job bij doen?

Tot de volgende keer!

Vriendelijke groet,

Wim

NB. De foto's horen bij een herdenkings plechtigheid voor de slachtoffers van het Khmer Rouge Regime. Er worden gedichten voorgedragen, traditionele muziek gebracht en een tafereel wordt uitgebeeld.